Zeldzame planten verdwijnen in rap tempo uit ons landschap. Gemeente Arnhem wil daar iets aan doen. Samen met Buiting Advies en Natuurpro is een inventarisatie gedaan welke typisch Arnhemse soorten gered kunnen worden. Maar hoe red je zeldzame planten in een stedelijke omgeving?
Op een verlaten spoorwegterrein in Arnhem, tussen grind en rails, groeit een plant die bijna niemand kent: zandwolfsmelk. Een soort die ooit bloeide op rivierduinen, maar nu vecht voor overleving op plekken waar je haar niet zou verwachten. Minder dan tien populaties zijn er nog in heel Nederland. Als we niets doen, verdwijnt ze voorgoed.
Veel van onze oorspronkelijke plantensoorten staan onder druk. Door verstedelijking, intensieve landbouw en vermesting verdwijnen hun natuurlijke leefgebieden. Dit geldt ook voor Arnhem, waar iconische soorten zoals zandwolfsmelk, torenkruid, voorjaarsganzerik, beemdkroon en veldsalie nog maar op enkele plekken voorkomen. Sommige soorten zijn zelfs bijna verdwenen.
Planten vormen de basis van onze ecosystemen. Ze zorgen voor voedsel en schuilplaatsen voor insecten, vogels en andere dieren. Als deze soorten verdwijnen, verliezen we niet alleen biodiversiteit, maar ook de veerkracht van onze natuur. Bovendien zijn veel van deze planten uniek voor onze regio, een stukje cultureel en ecologisch erfgoed.
In 2024 gaf de gemeente opdracht om een plan te maken voor het veiligstellen van zaden van deze zeldzame soorten. In 2025 zijn veldonderzoeken uitgevoerd en is een lijst van 21 soorten opgesteld, waarin onder andere de ernstig bedreigde Zandwolfsmelk opgenomen is.
Om te bepalen waar deze soorten kunnen worden uitgezaaid is ecologische kennis noodzakelijk. Samen met Gert-Jan Koopman (Natuurpro / HEEM) is een categorisering gemaakt op basis van abiotiek (de niet-levende factoren zoals bodemtype en vochtigheid) en geomorfologie (de vorm en structuur van het landschap). Op basis daarvan zijn vijf zaailijsten opgesteld voor verschillende omstandigheden:
Deze aanpak zorgt ervoor dat planten niet zomaar ergens worden uitgezaaid, maar op plekken waar ze écht kunnen overleven en bijdragen aan een robuust ecosysteem. Gemeente Arnhem moet nog een plan maken hoe en door wie (bijvoorbeeld met de hulp van vrijwilligers) de verspreiding van zaden plaats gaat vinden.
Herken en bescherm: ziet u bijzondere planten? Meld het bij lokale natuurorganisaties of op natuurwaarnemingen platfora zoals waarnemingen.nl. De gemeente kan dan rekening houden met beheer en eventueel nieuwe inrichting met de aanwezigheid van de soort. Samen kunnen we voorkomen dat deze planten voorgoed verdwijnen. Want als ze weg zijn, komen ze niet meer terug.
Neem contact met ons op en ontdek hoe wij samen kunnen werken aan een groenere toekomst.
Wij zetten ons in voor het vergroten van de biodiversiteit en willen onze ecologische kennis betekenisvol voor de samenleving laten zijn. Ons doel is daadwerkelijk impact te maken: in de natuurlijke omgeving, het buitengebied en in de stad.
